TRĨ NỘI, TRĨ NGOẠI – LÀM SAO ĐỂ PHÂN BIỆT?

Trước đây, bệnh trĩ được cho là do sự suy giãn của các tĩnh mạch vùng hậu môn – trực tràng dẫn đến các búi trĩ bị sung huyết, căng phồng và sa ra ngoài hậu môn.

Tuy nhiên, gần đây các bác sĩ đã chỉ ra rằng bệnh trĩ là do sự biến đổi cấu trúc bất thường của các mô, lớp đệm và mạch máu ở ống hậu môn. Nguyên nhân dẫn đến bệnh trĩ là do tăng áp lực lên ổ bụng, lên các tĩnh mạch vùng hậu môn – trực tràng dẫn đến sự hình thành và phát triển lớn dần của các búi trĩ.

Có nhiều cách để phân loại bệnh trĩ, tuy nhiên thông thường người ta thường chia bệnh trĩ thành 2 loại là trĩ nội và trĩ ngoại. Nhiều trường hợp mắc đồng thời cả trĩ nội và trĩ ngoại nên được gọi là trĩ hỗn hợp.

Để phân biệt rõ ràng trĩ nội và trĩ ngoại, chúng ta cùng tìm hiểu đôi chút về cấu tạo giải phẫu của vùng hậu môn. Trong ống hậu môn, có một phần niêm mạc có cấu tạo lượn sóng được gọi là đường lược chia ống hậu môn thành 2 phần trên và dưới. Phần trên được bao bọc bởi lớp niêm mạc, có rất ít dây thần kinh và phần dưới được bao bọc bởi lớp biểu mô, có chứa nhiều dây thần kinh cảm giác.

Từ vị trí của đường lược, người ta chia bệnh trĩ ra thành 2 loại là trĩ nội và trĩ ngoại dựa theo sự hình thành của búi trĩ bắt nguồn từ phần nào của ống hậu môn.

• Trĩ nội: Vị trí hình thành búi trĩ nằm bên trên đường lược
• Trĩ ngoại: Vị trí hình thành búi trĩ nằm bên dưới đường lược

Búi trĩ được hình thành phía trên đường lược với bề mặt là lớp niêm mạc hậu môn. Búi trĩ nằm bên trong ống hậu môn nên thường không quan sát thấy trong những giai đoạn đầu của bệnh.

• Cấp độ 1: Búi trĩ mới hình thành, chưa sa ra ngoài hậu môn
• Cấp độ 2: Búi trĩ thường sa ra ngoài hậu môn sau khi đi vệ sinh nhưng có thể tự co lại được
• Cấp độ 3: Búi trĩ sa ra ngoài hậu môn sau khi đi tiêu nhưng không tự co lại được, phải dùng tay đẩy vào
• Cấp độ 4: Búi trĩ thường xuyên nằm ngoài hậu môn và có thể bị tắc mạch, viêm nhiễm

Vì hình thành ở lớp niêm mạc hậu môn có ít dây thần kinh cảm giác, do đó ở những giai đoạn đầu, bệnh nhân thường không cảm thấy đau. Khi búi trĩ sa ra ngoài hậu môn, bệnh nhân có thể cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu hoặc bị rò dịch có mùi khó chịu.

Dấu hiệu để nhận biết bệnh thường là chảy máu, xuất hiện máu trong phân, ở những trường hợp nặng máu có thể chảy nhiều, chảy thành tia.

Khác với trĩ nội, trĩ ngoại được hình thành bên dưới đường lược và có thể dễ dàng nhận biết do búi trĩ nằm ở bên ngoài hậu môn và không thể co vào trong như trĩ nội. Bệnh trĩ ngoại không chia thành các cấp độ như trĩ nội, nhưng các triệu chứng của bệnh cũng có sự khác biệt tùy theo sự tiến triển của bệnh.

Ban đầu, triệu chứng còn chưa rõ rệt, bệnh nhân chỉ cảm thấy hơi cộm, ngứa ngáy khó chịu vùng hậu môn. Khi bệnh nặng hơn, các búi trĩ phát triển lớn dần, bị sưng tấy và người bệnh sẽ bắt đầu cảm thấy các cơn đau rõ ràng, nhất là khi đi vệ sinh.

• Đi vệ sinh ra máu (máu đỏ tươi, không bị lẫn vào phân): Đây thường là triệu chứng đầu tiên của bệnh trĩ
• Ngứa rát, khó chịu vùng hậu môn, đôi khi có thể đi kèm với triệu chứng rò dịch hậu môn
• Đau nhói vùng hậu môn (thường gặp ở trĩ ngoại) nhất là khi đi vệ sinh hoặc khi vận động mạnh. Ở những trường hợp nặng, bệnh nhân có thể cảm thấy đau kể cả khi ngồi.
• Sa búi trĩ ra ngoài hậu môn: Đối với trĩ nội, ban đầu búi trĩ có thể tự co vào lại, sau đó phải dùng tay đẩy vào. Ở giai đoạn bệnh nặng hơn, búi trĩ nằm thường xuyên ở ngoài hậu môn và không thể co vào trong nữa. Nếu không được vệ sinh sạch sẽ, búi trĩ rất dễ bị viêm nhiễm và có thể bị tắc mạch, hoại tử.

• Sa nghẹt búi trĩ: búi trĩ sưng to, sung huyết và không thể co vào trong ống hậu môn, khiến cho người bệnh cảm thấy rất đau đớn, đặc biệt là khi ngồi hoặc khi đi vệ sinh
• Tắc mạch máu búi trĩ: các mạch máu trong búi trĩ bị tắc nghẽn do hình thành các cục máu đông, khiến cho búi trĩ rất dễ bị hoại tử, viêm nhiễm
• Thiếu máu do mất máu kéo dài: trường hợp bệnh trĩ không được điều trị, bệnh nhân bị mất máu kéo dài và có thể dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, suy nhược cơ thể,…